Fear of Missing Out Nedir?

Mehmet Kerem Okutan

Günümüzde pek çok kişi, gündemi kaçırmamak ve haberdar olmak için çaba gösteriyor. Gerek haberlerde, gerekse sosyal medyada sürekli bir bilgi akışı ve durmak bilmeyen bir gündem mevcut. Bu durmak bilmeyen değişime yetişmek ise hem çok zor, hem de çok vakit istiyor. İnsanlar, bu değişime ayak uydurmak için giderek zamanlarının daha fazlasını harcıyorlar ve belki de bu hareketten kopmak onlara korkutucu geliyor. İşte bu korkunun adı olan ve türkçeye “Günceli Kaçırma Korkusu” olarak çevrilebilecek Fear of Missing Out (FoMO), “bir kişinin diğerlerinin fayda sağladığı bir ortamdan yoksun olmalarından dolayı duydukları endişe” (Cambridge Dictionary, 2013) olarak tanımlanıyor.

Peki, bu korku psikologlara göre neden kaynaklanıyor? Psikologlar, bu konuyu Öz Belirleme Kuramı (Self-Determination Theory) ile açıklıyorlar. Öz Belirleme Kuramı’na göre bir kişinin etkili bir şekilde kendini düzenlemesi ve psikolojik sağlığı üç şeyin sağlanmasıyla gerçekleşebilir. Bunlar yeterlilik, otonomi ve ilişkililiktir (Deci ve Ryan, 1985). Farklı alanlarda yapılan araştırmalara göre temel ihtiyaçların tatmini, proaktif bir davranışsal düzenleme ile güçlü bir şekilde ilişkilendirilmektedir. Bu açıdan baktığımızda FoMO, öz ihtiyaçları tatmin etmedeki eksiklerden doğan bir belirsizlik olarak tarif edilebilir (Przybylski ve diğ., 2013). Bu tarife göre insanlar kendilerini tatmin olmamış hissettiklerinde sosyal medya veya diğer kaynaklara yönelmektedirler çünkü bu sayede kendilerini güncel tutabilir, yeni sosyal ilişkiler kurabilir veya sosyal medyanın getirdiği etkileşimi sağlayabilirler. 

FoMO temel olarak 2 adımdan oluşur. Kişi öncelikle bir şeyi kaçırdığını hisseder, daha sonra ise kendini bu eksikliği gidermek için zorunlu hisseder ve zorunlu bir davranışa başvurur. Sosyal olarak ise bu durum bir yere ait olma hissiyatı ve ihtiyacı olarak yorumlanabilir. FoMO, genelde sosyal medya ile ilişkilendirilmesine rağmen video oyunları gibi farklı alanlarda da karşımıza çıkabilmektedir. Oyunlardaki günlük giriş ödülleri ve sınırlı süre elde edilebilir olan oyun içi kazanımlar, oyuncuların bu sınırlı süreli kazanımları kaçırmaktan korktukları için oyuna daha fazla para ve zaman harcamalarına neden olmaktadır. Ayrıca FoMO; az uyku, negatif fiziksel belirtiler, duygusal gerginlik gibi farklı negatif durumlarla da ilişkilendirilmiştir. 

Özetlemek gerekirse FoMO, günümüzde özellikle sosyal medya ve güncellikten uzak kalma korkusu olarak tanımlanabilir. Öz ihtiyaçların tatmin edilmediği durumda ortaya çıkan FoMO, bazı negatif durumlarla eşleştirilmekte ve bağımlılığın artmasına katkıda bulunmaktadır.

Kaynakça

Deci, E. L., & Ryan, R. M. (1985). Intrinsic motivation and self-determination in human behavior. Plenum Press. 

Fomo | English meaning – Cambridge Dictionary. FOMO. (n.d.). https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/fomo 

Gupta, M., & Sharma, A. (2021). Fear of missing out: A brief overview of origin, theoretical underpinnings and relationship with Mental Health. World Journal of Clinical Cases, 9(19), 4881–4889. https://doi.org/10.12998/wjcc.v9.i19.4881 

Przybylski, A. K., Murayama, K., DeHaan, C. R., & Gladwell, V. (2013). Motivational, emotional, and behavioral correlates of fear of missing out. Computers in Human Behavior, 29(4), 1841–1848. https://doi.org/10.1016/j.chb.2013.02.014